Start-upy: jak państwo zakłada się z rynkiem

2 odpowiedzi na “Start-upy: jak państwo zakłada się z rynkiem”

1. Paweł Grzegorczyk pisze:

   3 stycznia 2018 o 10:57

   Panie Karolu,

   porusza Pan bardzo ciekawy temat, z którym nie zmierzył się na poważnie jeszcze żaden publicysta (przynajmniej osobiście się z takim materiałem dotychczas nie spotkałem). Jednak Pana tekst został oparty na fałszywych założeniach.

   Poniżej wklejam cytaty z Pana tekstu opatrzone moim komentarzem:

   1) „Rynek venture capital nie widział w Polsce dużego potencjału, jeśli chodzi o technologiczne start-upy”.

   Podobne stwierdzenia padają w Pana tekście wielokrotnie. Nie wiem na ile zna Pan sektor VC w Polsce i poza naszym krajowym podwórkiem (podobne stwierdzenie pada w tekście wielokrotnie), ale nie zostało ono w żaden sposób uargumentowane i wydaje się fałszywe. Jako kontrargument podam tylko dwa przykłady, choć ten temat mógłby znaleźć odzwierciedlenie w osobnym tekście.

   Po pierwsze, fundusze VC są międzynarodowymi i globalnymi podmiotami, ale tylko z pozoru. Badania wprost pokazują, że w większości przypadków, największe VC z USA, w swoich inwestycjach nie wychodzą nie tylko poza Stany Zjednoczone, ale często nawet poza konkretny stan, w którym posiadają siedzibę.

   Link do przykładowych badań: http://avc.com/2017/11/location-location-location/?utm_campaign=4aca39ddb2-WedNL_11_15_2017&utm_medium=email&utm_source=CB%20Insights%20Newsletter&utm_term=0_9dc0513989-4aca39ddb2-88071629

   Po drugie, VC opiera się mocno na relacja personalnych (są fundusze, do których można dotrzeć jedynie, gdy zostanie się poleconym przez spółki, które znajdują się już w portfelu danego funduszu). Powszechnie w środowisku VC uważa się, że żeby jeden z większych i bardziej popularnych funduszy zainwestował w spółkę poza USA, musi w daną spółkę zainwestować najpierw fundusz lokalny i zarekomendować ją dalej. To też najczęściej robota lokalnych, mniejszych VC, żeby budować siatkę kontaktów i doprowadzać do kolejnych rund finansowania.

   2) „Inwestorzy na całym świecie – np. tacy jak słynny amerykański Y Combinator – szukając najlepszej stopy zwrotu przy akceptowalnym dla siebie poziomie ryzyka, dostrzegaliby potencjał polskiego sektora technologicznego i inwestowali w niego własne środki”.

   Nie wiem, na ile zrobił Pan to świadomie, ale Y Combinator nie jest klasycznym inwestorem. Jest to akcelerator startupowy, który pomaga głównie siatką kontaktów i „drobnym” wsparciem finansowym sięgającym kilkudziesięciu tysięcy dolarów (za co pobiera udziały/akcje akcelerowanej spółce). Co ważne, to akcelerator działający stacjonarnie tylko w USA. Mogą do niego rekrutować spółki z całego świata, ale akceleratory nie prowadzą aktywnej rekrutacji, a ogłaszają rekrutacje i czekają na zgłoszenia. Nie jest to więc „dostarczyciel kapitału” (jak VC, PE czy platformy crowdfundingowe), a akcelerator pomagający skalować biznes i sieciować z funduszami. Teza o tym, że Y Combinator – jak Pan sugeruje – nie znalazł nic na naszym podwórku, jest o tyle fałszywa, że tego nie wiemy. Musielibyśmy posiadać informacje o jakimś polskim startupie, który się zarekrutował do programu i nie dostał. Jeśli posiada Pan takie informacje, to proszę o ich udostępnienie. Teza musiałaby się też opierać na założeniu, że do programu zgłosiły się najlepsze firmy, a tego nie wiemy.

   3) „Pomysł animowania rynku start-upów opiera się – w sposób świadomy albo przynajmniej implicite – na przekonaniu, że gracze na międzynarodowym rynku kapitałowym systematycznie mylą się w ocenie potencjału polskich firm. Gdyby było inaczej, to strumień pieniędzy płynąłby do nadwiślańskich start-upów z kieszeni prywatnych, a tworzenie przez rząd miliardowych funduszy nie byłoby potrzebne”.

   Do treści tej wypowiedzi odniosłem się już w punkcie 2. Natomiast, działania Mateusza Morawieckiego (i jego ekipy) opierają się na innym założeniu, do którego się Pan nie odnosi. Wzorem innych państw tj. Niemcy czy Izrael (temat na osobną analizę) chcą zainkubować rynek technologiczny w PL. Pieniądze zostały wpompowane na każdym etapie: do akceleratorów (program Scale Up), do spółek na etapie badawczym/R+D (program „Szybka Ścieżka” czy „Dobry Pomysł”), do funduszy seedowych (program Bridge Alfa) i mówi się także o wsparciu większych funduszy PE. Dzięki temu kapitałowi rynek ma zostać pobudzony, dobre firmy wyskalowane, część firm sprzedanych, co pozwoli na kreację polskiej marki, ściągnięcie zagranicznego kapitału do kraju i wzbogacenie młodych ludzi, którzy już z prywatnych pieniędzy będą wspierać firmy (aniołowie biznesu, własne fundusze VC). To podstawowa teza, z którą warto się zmierzyć przy poruszaniu tematu, którym się Pan zajął. Pod warunkiem, że na tym etapie da się to zrobić, bo moim zdaniem, rzeczywistość zweryfikuje.

   4) „W ograniczonym stopniu tak się istotnie dzieje: od czasu transformacji ustrojowej w Polsce pojawiło się wiele funduszy venture capital, podejmujących się finansowania ryzykownych projektów we wczesnej fazie rozwoju, jak i private equity, inwestujących w spółki względnie dojrzałe, ale wciąż rozwijające się bardzo dynamicznie”.

   W Polsce po transformacji ustrojowej, nie pojawiło się wiele funduszy VC. Nie wiem na jakiej podstawie buduje Pan taką tezę. Po pierwsze, same firmy w corocznym badaniu fundacji Startup Poland wskazywały, że dostęp do kapitału jest dla nich jednym z dwóch największych problemów. Po drugie, jak Pan przeanalizuje, to żaden z dużych funduszy, nawet pokroju europejskiego, nie ma tutaj swojej siedziby/oddziały czy przedstawiciela. Największym funduszem na naszym rynku jest prawdopodobnie Intel Capital, ale to fundusz korporacyjny, a nie klasyczne VC. I na tym właściwie koniec, bo reszta ma kapitalizacje na poziomie 100 mln zł. Po trzecie, brak funduszy VC dużych definiuje się jako jeden z większych problemów naszego rynku. O ile, da się tu znaleźć kapitał seedowy (kilka milionów złotych), to dla firmy większej, trzeba szukać szans poza granicami PL.

   5) „Oczywiście pełna efektywność rynków jest niemożliwa, więc praktycznie zawsze istnieją jakieś nieodkryte szanse na zysk – w przeciwnym razie bycie przedsiębiorcą nie miałoby sensu i rynki wcale by nie istniały. Nie jest więc wykluczone, że przedsięwzięcia PFR Ventures się powiodą”.

   Czytając tekst od początku, miałem wrażenie, że Pan krytykuje wpompowanie pieniędzy w rynek, niepoparte żadną argumentacją, dodatkowo ze świadomością, że jest tutaj kapitał, a zagraniczne VC nie inwestują w startupy, gdyż są słabej jakości (nie tak jak w USA). A w dalszej części tekstu puentuje to Pan stwierdzeniem „nie jest więc wykluczone, że przedsięwzięcia PFR Ventures się powiodą”.

   6) „ Mimo że entuzjaści start-upów nie ustają w zachwytach, przeinwestowanie branży technologicznej nie jest niemożliwe. Jon Evans, kanadyjski dziennikarz ekonomiczny i inżynier oprogramowania, opublikował w październiku tekst na portalu TechCrunch, w którym wieszczy koniec hossy start-upów w USA. Evans przekonuje, że technologie kompatybilne z modelem biznesowym start-upów zostały już prawie całkowicie zagospodarowane, zaś nadchodzące zmiany technologiczne, takie jak sztuczna inteligencja czy rzeczywistość wirtualna, sprzyjają raczej dużym korporacjom”.

   Rzeczywiście to bardzo ciekawe badania, ale kompletnie miesza Pan wątki. Czy nie powinniśmy inwestować pieniędzy spółki, bo docelowo mogę one zostać przejęte przez którąś z korporacji z „wielkiej piątki” (Amazon, Apple, Facebook, Google, Microsoft)? Oczywiste, że te firmy posiadają największe wydatki R+D na świecie (sam Amazon więcej niż wszystkie polskie firmy), patentują masowo (każda z nich ma rocznie więcej patentów niż patentuje się w naszym kraju) i przejmują mniejsze firmy. Ale sprzedaż spółki do większego gracza może być sukcesem. Czy przypadek estońskiego Skype’a jest dla Pana porażką? Czy nie zbudowało to wizerunku tego kraju, skierowało oczów inwestorów w tym kierunku? Czy to nie wygenerowało gotówki, którą estońscy startupowcy zainwestowali w kolejne przedsiewzięcia w tym kraju? Oczywiście, że to nie jest idealny scenariusz, bo każdy oczekuje holywoodzkiej historii, w której czterech studentów w garażu zbuduje startup podbijający wszystkie rynki na świecie, będącym monopolistą. To ciężka droga i możliwe, że nierealna. Ale to niejedyny pozytywny scenariusz.

   W tekście potraktował Pan działania PFR i MR wybiórczo. Nie odniósł się Pan dla przykładu do polityki względem platform crowdfundingowych i equity (udziałowego). A jeśli chce się oceniać politykę tej instytucji, to jednak warto to robić rzetelnie i całościowo.

   Jednak, co moim zdaniem najważniejsze, proszę pomyśleć, że w Polsce mamy dopiero drugie pokolenie przedsiębiorców technologicznych. Pierwsze z nich zbudowało platformy takie jak Onet czy WP. Część z nich rozumie technologie i inwestuje swoje pieniądze (twórcy Onetu założyli krajowski fundusz Innovation Nest, jeden z bardziej aktywnych w PL). Drugie pokolenie teraz tworzy swoje spółki, zbiera kapitał od VC i stara się podbić globalne rynki. Jeśli im się to uda, to istnieje szansa, że dalej nie będzie już potrzeba pieniędzy publicznych, bo oni to będą robić z własnej gotówki.

   Odpowiedz
2. spisek pisze:

   18 stycznia 2018 o 13:38

   Urzędnik państwowy nigdy nie wyda państwowych pieniędzy optymalnie. Ani też nie wybierze czasu i miejsca inwestycji prawidłowo. To jest z definicji niemożliwe. Trzeba mieć nadzieję, że ludzie, którym uda się od urzędników wyciągnąć te 3 miliardy (minus prowizja) nie zmarnują całości i jakieś 5-10% uda się uratować. Kolejne 50%, z 90% wydanych na konsumpcję, wróci do państwa w postaci podatków. Czyli przepadnie jakieś 40%. Nie tak najgorzej.

   Odpowiedz