Niebezpieczna cyberprzestrzeń

Eksperci jednostki, założonej w 2016 roku i będącej częścią brytyjskiej służby wywiadu elektronicznego (Government Communications Headquarters) przedstawili dane dotyczące działań w minionym roku. W publicznym dokumencie służby specjalnej trudno doszukiwać się szczegółów operacyjnych, zazwyczaj budzących największe zainteresowanie – za wyjątkiem fragmentów informacji, które z jakichś względów chce ona pokazać światu.

Ostrzegawczy ton liczącego ponad 80 stron raportu (z pewnością będącego także elementem polityki komunikacyjnej samej służby) jest tym bardziej wymowny, jeśli jego odbiorca dostrzeże zakres spraw, w które było zaangażowane Centrum. Ich niewielka liczba (658) nie jest miarodajnym wskaźnikiem – jednostka tego typu z oczywistych względów nie zajmuje się wszystkimi incydentami.

Raport ukazuje natomiast to, na jak wielu obszarach rzeczywistości, nowoczesne społeczeństwa są narażone na niebezpieczeństwa, których źródła ulokowane są w cyberprzestrzeni. Eksperci Centrum zajmowali się między innymi zabezpieczeniem systemów zakupów online oraz przeciwdziałaniem atakom na bankowość internetową i bankomaty; testowaniem systemów sieci komórkowych oraz współpracą z dostawcami tego typu usług w zakresie budowy zabezpieczeń przyszłej architektury sieci 5G. Blokowali instytucjom publicznym dostęp do stron rozpoznanych jako niebezpieczne. Zlikwidowali zagrożenie ze strony fałszywych kancelarii prawnych wyłudzających pieniądze. Neutralizowali zagrożenia dla instytucji służby zdrowia. Pracowali nad ochroną elementów infrastruktury energetycznej, między innymi certyfikując liczniki gazowe zdalnego odczytu. Centrum współpracowało z małymi i średnimi firmami tworząc m.in. poradnik oraz sieciową aplikację testującą poziom zabezpieczeń elektronicznych. Pomagało także narażonym na ataki organizacjom charytatywnym. NCSC pracowało również nad zabezpieczeniami rządowego systemu informatycznego ROSA. Neutralizowało ataki ze strony aktorów państwowych, zabezpieczało systemy wykorzystywane w czasie wyborów samorządowych i europejskich (w raporcie podkreśla się, że najpoważniejsze obawy budzą działania Rosji, Chin, Iranu i Korei Północnej). Uczestniczyło w procesie wprowadzania do służby myśliwca F-35 oraz okrętów podwodnych klasy Vanguard. Współpracowało także z jednostkami policji w przeciwdziałaniu cyberprzestępczości.

Wielkimi krokami zbliża się tymczasem epoka 5G, której skutkiem będzie między innymi „kambryjska eksplozja” Internetu rzeczy, czyli połączonych siecią przedmiotów, mogących gromadzić, przetwarzać i przesyłać informacje za jej pośrednictwem

Ten krótki katalog działań brytyjskiego Centrum wyraźnie pokazuje, że cyberprzestrzeń i zagrożenia w niej ulokowane nie są abstrakcyjnymi bytami i domeną wojen tajemniczych hakerów. Są tuż obok i oddziałują na wszystkie sfery naszego życia. Świadomość zagrożeń, generowanych przez samo powiązanie tak wielu elementów ludzkiej aktywności z domeną cyfrową, jest cały czas niska. Ogranicza się niekiedy wyłącznie do wymiaru wojskowego czy bezpieczeństwa systemów infrastruktury krytycznej. Rośnie co prawda ranga i zrozumienie zagrożenia cyberprzestępczością i w konsekwencji, także znaczenie odpowiedzialnego zachowania w sieci.

Wielkimi krokami zbliża się tymczasem epoka 5G, której skutkiem będzie między innymi „kambryjska eksplozja” Internetu Rzeczy, czyli połączonych siecią przedmiotów, mogących gromadzić, przetwarzać i przesyłać informacje za jej pośrednictwem. Będzie on nie tylko ogromną szansą gospodarczą. Otworzy także nowe płaszczyzny cyfrowej podatności całych systemów społecznych. Odnosi się to także do Polski, która będzie zmuszona budować odporność warstwa po warstwie. Nie tylko w dziedzinie stricte technicznej, ale także społecznej. Stworzenie mechanizmów tego typu będzie decydować nie tylko o kondycji struktur państwa, funkcjonowaniu gospodarki, ale także o jakości życia „usieciowionych” obywateli.

***

Pozyskanie nowego eksperta sfinansowano przez Narodowy Instytut Wolności w ramach Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030