„Więzień ratusza”. Prolog książki Joanny Miziołek

Prolog

Warszawa miała być dla niego jedynie instrumentem do sięgania po wyższe cele, trampoliną do prezydentury Polski

Epoka Rafała Trzaskowskiego w ratuszu, niezależnie od wyniku wyborów prezydenckich w 2025 r. dobiega końca. Czy dwie kadencje prezydenta stolicy dużego europejskiego państwa można zamknąć jednym, istotnym symbolem tej prezydentury? Aby dowiedzieć się co przez lata działo się za kulisami w warszawskim ratuszu rozmawiałam z jego kolegami z liceum, studiów, warszawskimi aktywistami, byłymi współpracownikami, radnymi stolicy, politykami Platformy Obywatelskiej. Przeważająca opinia jest taka: Warszawa miała być dla niego jedynie instrumentem do sięgania po wyższe cele, trampoliną do prezydentury Polski. Politycznym więzieniem, z którego chce jak najszybciej się wyrwać.

„Donald był wściekły, że stolica pod jego rządami wpadła w ręce ideologicznych, lewicowych świrów”

Zmierzchowi jego warszawskiej prezydentury towarzyszą napięcia z Donaldem Tuskiem, który jeszcze w trakcie kampanii miał zacząć łamać składane prezydentowi stolicy obietnice. – Premier nie chce kontynuacji rządów ludzi Trzaskowskiego. Na tyle, że mimo obietnicy złożonej Rafałowi przed kampanią, że jego następczynią, kandydatką na prezydenta Warszawy zostanie szefowa jego gabinetu i kampanii Wioletta Paprocka-Ślusarka, w jej trakcie wycofał się z przyrzeczenia. On ceni Paprocką, ale postanowił utrzeć nos Trzaskowskiemu, by ten nie postawił na swoim – mówi znajomy premiera. – Donald był wściekły, że stolica pod jego rządami wpadła w ręce ideologicznych, lewicowych świrów – dodaje. I przekonuje, że stanowisko prezydenta stolicy z punktu widzenia Donalda Tuska ma kolosalne znaczenie. – W Warszawie jest duży budżet, duża władza. Donald chce odzyskać tu wpływy – podkreśla nasz informator.

Świetnie to było widać, gdy na kanwie stworzonego przez Trzaskowskiego Campusu Polska Przyszłości Tusk próbował uruchomić podobny format. Został on nazwany „Meet Up Nowa Generacja Platformy Obywatelskiej” i wystartował w 2022 r. Oficjalnie otoczenie Tuska zaprzeczało, że ta formuła ma być konkurencją dla Campusu, ale od wewnątrz wyglądało to już zupełnie inaczej. Napięcie było tak duże, że zaangażowany w organizację „#MeetUpu” Marcin Kierwiński, szef warszawskich struktur Platformy, odgrażał się, że stołeczni politycy angażujący się w Campusie Trzaskowskiego, stracą biorące miejsca na listach wyborczych.

Ostatecznie to format Campusu wytrzymał próbę czasu, #MeetUpy zostały dość szybko wygaszone – najlepszy dowód na to, że Donald Tusk nie jest w stanie w pełni kontrolować Rafała Trzaskowskiego. Ale też trudno wskazać przykłady sytuacji, w której to Trzaskowski jest w stanie coś wymusić na Tusku. Według naszych rozmówców, relacje premiera i prezydenta Warszawy w czasie urzędowania Rafała Trzaskowskiego w ratuszu są letnie. – Donald traktował Rafała lekceważąco. Wiedział, że prezydent Warszawy mu nie podskoczy. Nigdy nie był też z nim specjalnie blisko. Traktował go jak człowieka, który polityki nie rozumie. Jest „ą”, „ę”, ale bez politycznej treści – opowiada polityk znający kulisy relacji obu panów. I zdradza treść rozmowy Tuska i Trzaskowskiego. – Po wyborach zabieraj swoich ludzi do pałacu. Zarówno tych z ratusza, jak i Sławka Nitrasa – miał powiedzieć Tusk do Trzaskowskiego podczas kampanii prezydenckiej w 2025 r.

Sławomir Nitras, najbliższy współpracownik Rafała Trzaskowskiego, który zaszedł za skórę premierowi, miał też być spiritus movens, jeśli chodzi o decyzję związane ze startem polityka na prezydenta Warszawy. To właśnie on miał mu wytłumaczyć, że prezydentura stolicy będzie dla niego przepustką do „dużego pałacu”. A zarządzanie miastem jest tymczasowym rozwiązaniem, które jemu i jego ludziom przyniesie polityczne korzyści. – Nitras chciał, żeby frakcja „młodych” przejęła partię, a żeby mieć do tego narzędzia musieli mieć duży ośrodek władzy. A tak się składało, że Grzegorz Schetyna zaproponował Rafałowi prezydenturę Warszawy – mówi polityk PO.

Trzaskowski bał się, że ugrzęźnie w stolicy i zamiast realizować ambicje związane z karierą międzynarodową, albo pałacem, zajmie się przykładowo zarządzeniem odpadami. – Tak się jednak nie stało. Rafał tak bardzo nie chciał zarządzać miastem, że obowiązki scedował na swoich zastępców – mówi warszawski polityk. Ci zaś podejmowali decyzję w poprzek oczekiwań stołecznych działaczy Platformy Obywatelskiej. Kiepska współpraca (czy raczej jej kompletny brak) z aktywem partyjnym, w tym radnymi w stolicy spowodował, że w wielu kwestiach prezydent Warszawy nie potrafił się porozumieć z radą Warszawy.

Rafał Trzaskowski powierzał swoje decyzje wiceprezydentom i ulegał lewicowym środowiskom, to powszechna opinia, którą można usłyszeć w aktywie Platformy Obywatelskiej. – Rafał przez czas swojego urzędowania praktycznie oddał władzę w ratuszu swoim zastępcom. A że nie ma ręki do ludzi, to część decyzji wiązała się z wpadkami, za które płaciło miasto, jak choćby podczas nominacji na dyrektora Teatru Dramatycznego Moniki Strzępki – opowiada warszawski polityk z obozu władzy. Na stanowisko dyrektora największego warszawskiego teatru forsowała ją wiceprezydent Warszawy, odpowiedzialna za sferę kultury w stolicy, Aldona Machnowska-Góra. Monika Strzępka długo jednak nie pełniła swojej funkcji. Po zarzutach dotyczących mobbingu i przemocy została odwołana Nasz rozmówca z obozu władzy relacjonuje, że po całej sytuacji odpowiedzialnej za nominacje problematycznej dyrektor teatru Aldonie Machnowskiej-Górze włos z głowy za to nie spadł. – Rafał nie potrafi wyciągać konsekwencji od swoich ludzi, więc ci nie musząc ponosić żadnej odpowiedzialności w stolicy za swoje błędy. Czują się bezkarni – kwituje.

Człowieka, który nie chciał, ale musiał podjąć się kolejnych politycznych misji – ze względu na okoliczności i ludzi, którzy na niego liczyli

Z drugiej strony to historia człowieka, który swoim talentem potrafił dojść do stanowisk, o które inni politycy walczyli ciężką, długoletnią pracą. Człowieka, który nie chciał, ale musiał podjąć się kolejnych politycznych misji – ze względu na okoliczności i ludzi, którzy na niego liczyli. Polityka pełnego paradoksów. W opinii naszych rozmówców z jego rodzimej partii niezaangażowanego i niezainteresowanego samorządem, a mimo to zdobywającego w nim najlepsze notowania w oczach opinii publicznej. Rafał Trzaskowski wygrywa nie tylko wybory na prezydenta stolicy w pierwszej turze, ale i w ogólnopolskich rankingach zaufania. Pod koniec grudnia 2024 r. zajął pierwsze miejsce w rankingu zaufania wśród polityków, wskazało go 45,8 proc. respondentów. Na drugim miejscu uplasował się prezydent Andrzej Duda ze wskazaniem 41,2 proc. ankietowanych – wynika z sondażu IBRiS dla Onetu. Ale od dawna wiadomo, że w Polsce tego typu sondaże popularności nie przekładają się na realną politykę. Ale też od dawna wiadomo, że w Polsce tego typu sondaże popularności nie przekładają się na realną politykę – gdyby było inaczej, w przeszłości prezydentem przez dwie kadencje byłby Bronisław Komorowski. W polityce liczy się przede wszystkim skuteczność – i z niej także Trzaskowski będzie ostatecznie rozliczany. Co pozostanie symbolem jego dwóch kadencji w warszawskim ratuszu?