Mesjanizm polską doktryną powstrzymywania

Gdy czyta się polską publicystykę epoki romantyzmu, uderza jeden fakt – postępowanie Rosji nie zmieniło się przez setki lat. Pod różnymi rządami – carskimi, sowieckimi, czy wreszcie współczesnymi – kraj ten przejawia te same imperialistyczne zapędy i, co istotne, wykorzystuje te same narzędzia. Źródeł tych tendencji wielu uczonych upatrywało w geografii, a więc w czymś niezwykle trwałym i trudnym do przezwyciężenia. Polska myśl wykształciła odpowiedź na to wyzwanie w postaci mesjanizmu narodowego. Pozornie może się on wydawać naiwny i niepraktyczny, jednak jest w nim zarówno klucz do przetrwania Polski, jak i – być może – do przemiany samej Rosji. Współczesna Rosja dla destabilizacji Zachodu potrafiła posługiwać się skrajną prawicą, wspierać separatyzm (np. irlandzki i baskijski) lub, używając języka amerykańskiej lewicy,...