Kontrofensywa Ukrainy zaczyna się? Spada produkcja w Chinach | Niezbędnik Zagraniczny NK 28.04-5.05.2023

Drony nad Kremlem. Dwa bezzałogowe aparaty latające zostały zniszczone nad siedzibą rosyjskich władz. Moskwa natychmiast oskarżyła Ukrainę o próbę zabicia prezydenta Władimira Putina. Następnie przeniosła oskarżenia na Stany Zjednoczone. Zarówno Waszyngton, jak i Kijów zdecydowanie je odrzuciły. Ukraiński rząd ripostował, że jest to element prowokacyjnych działań Kremla. „Nie atakujemy Putina i Moskwy, walczymy o nasze terytorium” – oświadczył prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski. Rzecznik amerykańskiej Rady Bezpieczeństwa Narodowego, John Kirby nazwał rosyjskie oskarżenia „niedorzecznymi”. Eksperci amerykańskiego Instytutu Studiów nad Wojną oceniają, że w atak mógł być rosyjską inscenizacją, służącą usprawiedliwieniu odwołania uroczystości z okazji Dnia Zwycięstwa w kolejnych miastach. Według dostępnych informacji, obchody z udziałem wojska zostały anulowane już w 21 rosyjskich miastach. Powodem mają być obawy o bezpieczeństwo oraz degradacja zasobów sprzętu wojskowego.

Eksperci amerykańskiego Instytutu Studiów nad Wojną oceniają, że w atak mógł być rosyjską inscenizacją, służącą usprawiedliwieniu odwołania uroczystości z okazji Dnia Zwycięstwa w kolejnych miastach

Ukraina: sytuacja na froncie i poza nim. Według informacji podanych przez Biały Dom Rosja mogła stracić w tym roku nawet 100 tys. żołnierzy. Większość tych strat Rosjanie mieli ponieść w bitwie o Bachmut. Stany Zjednoczone przyjęły tymczasem 37. od początku wojny pakiet pomocy wojskowej dla Ukrainy. Wolę wspierania Kijowa potwierdził lider republikańskiej większości w Izbie Reprezentantów, Kevin McCarthy. Złagodziło to obawy o wstrzymanie pomocy dla Ukrainy po ewentualnym sukcesie republikanów w wyborach prezydenckich.

Prezydent Zełenski złożył oficjalne wizyty w Finlandii oraz Holandii, gdzie przemawiał w haskiej siedzibie Międzynarodowego Trybunału Karnego. Według niektórych obserwatorów długo wyczekiwana ukraińska kontrofensywa już się rozpoczęła. Ukraińskie wojsko przeprowadziło ataki na składy paliw w Sewastopolu oraz – co nie zostało potwierdzone – w Kraju Krasnodarskim po rosyjskiej stronie granicy. Ukraińskie dowództwo wojskowe poinformowało, że utrzymuje kontrolę nad kluczowym szlakiem logistycznym, przez który zaopatrywane są oddziały walczące w Bachmucie i jego okolicach. Rosjanie tymczasem, w ostatnich dniach atakowali Kijów i Odessę za pomocą rakiet balistycznych oraz dronów. Chersoń został ostrzelany przez artylerię. Według informacji strony ukraińskiej, większość pocisków balistycznych została zneutralizowana, co według ekspertów może być dowodem działania zaawansowanych, zachodnich systemów obrony przeciwrakietowej.

Plan wspólnych zakupów w UE. Sprawująca rotacyjną prezydencję we Wspólnocie Szwecja poinformowała, że ​​ambasadorowie państw członkowskich zatwierdzili decyzję o „wsparciu ukraińskich sił zbrojnych kwotą 1 miliarda euro na wspólne zakupy amunicji i rakiet”. Europejscy dyplomaci twierdzą, że Francja nalegała, by produkcja odbywała się w Europie. To stanowisko wywoływało krytykę innych członków Wspólnoty, w tym Polski, państw bałtyckich oraz Niemiec i Holandii. Wyrażały one powątpiewanie w zdolność przemysłu europejskiego do szybkiego wyprodukowania wystarczającej liczby pocisków bez użycia komponentów spoza UE.

Według informacji podanych przez Biały Dom Rosja mogła stracić w tym roku nawet 100 tys. żołnierzy

NATO ostrzega przed sabotażem kabli podmorskich. Zastępca sekretarza generalnego NATO ds. wywiadu i bezpieczeństwa, David Cattler poinformował, że Rosja może próbować uszkodzić kable podmorskie oraz inne elementy infrastruktury krytycznej. Kreml chciałby w ten sposób „zakłócić funkcjonowanie zachodnich społeczeństw” – stwierdził Cattler. „Rosjanie są bardziej aktywni na morzach, szczególnie na Morzu Północnym oraz Bałtyku” – dodał urzędnik. Przez kable podmorskie – z przepustowością sięgającą 200 terabajtów na sekundę – przechodzi około 95 proc. globalnego ruchu internetowego. Każdego dnia, kable te obsługują transakcje finansowe o wartości 10 bilionów dolarów. NATO uznaje, że 400 z nich stanowi infrastrukturę krytyczną – obsługuje działanie zachodniego Internetu, systemów energetycznych i finansowych. „Rosja aktywnie mapuje sojuszniczą infrastrukturę krytyczną zarówno na lądzie, jak i na dnie morskim” – powiedział Cattler. Sojusz monitoruje jednak rosyjskie statki wyposażone w sensory, które mogą zbierać informacje elektroniczne lub akustyczne z dna morskiego. NATO utworzyło także Komórkę Ochrony Podwodnej Infrastruktury Krytycznej. „Zagrożenie jest realne, a NATO intensyfikuje działania” – oświadczył generał Hans-Werner Wiermann, który kieruje jednostką.

Aresztowania w Belgii. Policja zatrzymała siedem osób podejrzanych o przygotowywanie zamachu terrorystycznego – poinformowała w czwartek belgijska prokuratura. Podejrzani mieli rozważać kilka scenariuszy ataków w Belgii. „Mówiono m.in. o budynkach NATO, ale plany te nie wydawały się zbyt konkretne” – powiedział rzecznik prokuratury dziennikowi „De Standaard”. Prawie wszyscy zatrzymani są pochodzenia czeczeńskiego, a trzech ma belgijskie obywatelstwo. Podejrzani należą do zagorzałych zwolenników Państwa Islamskiego – mówi oficjalne oświadczenie.

Protesty we Francji. Francuska policja starła się z setkami ubranych na czarno anarchistów oraz członków związków zawodowych w Paryżu, Lyonie i Nantes podczas protestów przeciwko podwyższeniu wieku emerytalnego. Według ministerstwa spraw wewnętrznych, aresztowano prawie 200 osób. Na ulicę wyszło ponad 780 tys. osób. Rada Konstytucyjna odrzuciła tymczasem postulat opozycji, która chciała rozpisania referendum w sprawie kontrowersyjnej reformy.  System emerytalny jest kamieniem węgielnym francuskiego modelu ochrony socjalnej. Prezydent Emmanuel Macron twierdzi, że reforma jest potrzebna, by wesprzeć jeden z najbardziej hojnych systemów emerytalnych uprzemysłowionego świata. Jak wynika z badań opinii publicznej, większość Francuzów sprzeciwia się jednak jego polityce.

David Cattler poinformował, że Rosja może próbować uszkodzić kable podmorskie oraz inne elementy infrastruktury krytycznej. „Rosjanie są bardziej aktywni na morzach, szczególnie na Morzu Północnym oraz Bałtyku” – dodał urzędnik

Francusko-japońskie porozumienie nuklearne. Paryż i Tokio podpisały porozumienie, przewidujące pogłębienie i przyspieszenie współpracy w zakresie badań i rozwoju technologii jądrowych nowych generacji, takich jak reaktory chłodzone sodem. W ramach porozumienia, kontynuowane będą prace nad bezpiecznym przedłużeniem żywotności działających reaktorów i likwidacją starzejących się siłowni jądrowych Przewiduje się także badania nad rozwojem cywilnych technologii jądrowych w zainteresowanych krajach oraz promowaniem recyklingu zużytego paliwa jądrowego w celu zminimalizowania zapotrzebowania na uran. Szczególnie istotnym elementem porozumienia jest rozpoczęcie prac nad budową łańcucha dostaw obejmującego tylko kraje podzielające „wspólne wartości”. Odczytuje się to jako zawoalowane odniesienie do zbyt dużej roli Rosji w tym sektorze.

NATO chce otworzyć biuro łącznikowe w Japonii. „Nikkei Asia” informuje, że Sojusz otworzy placówkę w Tokio, by usprawnić konsultacje z partnerami regionalnymi – Koreą Południową, Australią i Nową Zelandią. Biuro ma ułatwić rozmowy o chińskich i rosyjskich wyzwaniach geopolitycznych. Rzeczniczka NATO, Oana Lungescu powiedziała, że nie może informować o szczegółach toczących się rozmów. Podkreśliła ona, że NATO ma bliskie relacje z Japonią. „Współpraca obejmuje szeroki zakres obszarów, w tym cyberbezpieczeństwo, bezpieczeństwo morskie, pomoc humanitarną i reagowanie przypadku katastrof, nierozprzestrzenianie broni masowego rażenia oraz naukę i technologię” – stwierdziła rzeczniczka Sojuszu. Według doniesień „Nikkei Asia” biuro ma zostać otwarte w przyszłym roku, ale szczegóły cały czas są przedmiotem negocjacji. Jeszcze w styczniu, szef NATO i premier Japonii Fumio Kishida zobowiązali się do wzmocnienia więzi w obliczu „historycznych” wyzwań bezpieczeństwa. Obie strony dążą podpisania kompleksowego porozumienia o partnerstwie przed lipcowym szczytem Sojuszu w Wilnie. Chiny zaapelowały tymczasem o „wzmożoną czujność” w obliczu „ekspansji NATO w Azji”. Rzeczniczka chińskiego MSZ, Mao Ning stwierdziła, że Azja „nie powinna być areną geopolitycznych bitew”.

Paryż i Tokio podpisały porozumienie, przewidujące pogłębienie i przyspieszenie współpracy w zakresie badań i rozwoju technologii jądrowych nowych generacji, takich jak reaktory chłodzone sodem

Prezydent Filipin z wizytą w Waszyngtonie. Ferdinand Marcos Jr podkreślił znaczenie Stanów Zjednoczonych jako jedynego traktatowego sojusznika w regionie, który charakteryzuje się „najbardziej skomplikowaną sytuacją geopolityczną na świecie”. To pierwsza wizyta prezydenta Filipin w Waszyngtonie od ponad 10 lat. W obliczu presji ze strony Chin oba kraje zintensyfikowały współpracę wojskową (m.in. rozszerzając amerykański dostępu do filipińskich baz wojskowych). „Stany Zjednoczone pozostają niezłomne w zaangażowaniu w obronę Filipin” – podkreślił prezydent Joe Biden. Strony wyjaśniły, że jakikolwiek atak na filipińskie siły zbrojne, statki lub samoloty na Pacyfiku, w tym na Morzu Południowochińskim, będzie aktywował amerykańskie zobowiązania, przewidziane Traktatem o wzajemnej obronie z 1951 roku. Sojusznicy będą również współgospodarzami Indo-Pacific Business Forum 2024 – najważniejszego wydarzenia handlowego organizowanego przez Stany Zjednoczone w regionie. Wzmocni to dodatkowo pozycję Filipin jako jednego z kluczowych ogniw regionalnych łańcuchów dostaw.

Spotkanie szefów dyplomacji Szanghajskiej Organizacji Współpracy. W czasie czwartkowego spotkania ministrów zagranicznych bloku w indyjskim Goa Chiny zapewniły New Delhi i Moskwę, że zamierzają umacniać „koordynację i współpracę”. Podczas rozmowy z szefem rosyjskiego MSZ Siergiejem Ławrowem na marginesie spotkania, szef chińskiej dyplomacji Qin Gang powiedział, że Chiny są „chętne do utrzymania komunikacji i koordynacji, by wnieść wymierny wkład w polityczne rozwiązanie kryzysu w Ukrainie”. Obie strony zgodziły się również usprawnić współpracę z innymi państwami członkowskimi Organizacji, by utrzymać „jedność” bloku. Na spotkaniu z indyjskim ministrem spraw zagranicznych Subrahmanyamem Jaishankarem Qin powiedział natomiast, że Chiny są skłonne pogłębić kooperację w kwestiach międzynarodowych i regionalnych. Stosunki Chin z Indiami pogarszają się od 2020 roku, kiedy wojska obu krajów starły się na spornej granicy w Himalajach. Obecnie, Szanghajska Organizacja Współpracy obejmuje Rosję, Indie, Chiny, Pakistan oraz cztery kraje Azji Środkowej – Kazachstan, Kirgistan, Tadżykistan i Uzbekistan. Iran i Białoruś mają dołączyć do niej na lipcowym szczycie w New Delhi.

Ferdinand Marcos Jr podkreślił znaczenie Stanów Zjednoczonych jako jedynego traktatowego sojusznika w regionie

Szef chińskiego MSZ z wizytą w Birmie. Przywódca rządzącej krajem junty, generał Min Aung Hlaing spotkał się z ministrem spraw zagranicznych Chin, Qin Gangiem. Państwo Środka zapewnia kluczowe wsparcie jego reżimowi od czasu przejęcia władzy dwa lata temu. Birma pogrążona jest w konflikcie od obalenia rządu Aung San Suu Kyi. Wzbudziło to powszechne pokojowe protesty, które wojsko stłumiło siłą, wywołując zbrojny opór w całym kraju. Według birmańskiej telewizji rządowej liderzy rozmawiali na temat stosunków dwustronnych, sytuacji politycznej w Birmie oraz warunków niezbędnych do zapewnienia jej stabilności i rozwoju. Wcześniej Qin wezwał do rozprawienia się z transgraniczną działalnością przestępczą. Licząca 2129 kilometrów granica birmańsko-chińska przebiega przez gęsto zalesione góry i od dawna jest centrum przemytu narkotyków do Chin z regionu „Złotego Trójkąta”, gdzie stykają się granice Laosu, Birmy i Tajlandii. Chiny mają strategiczne interesy w Birmie i są jednym z nielicznych ważnych aktorów, którzy utrzymują dobre stosunki z juntą. Wraz z Rosją są głównym dostawcą broni dla birmańskiej armii. Pekin zainwestował miliardy dolarów w kopalnie, magistrale naftowe i gazowe.

Spadek produkcji w Chinach. Działalność produkcyjna w drugiej co do wielkości gospodarce świata nieoczekiwanie spadła w kwietniu. Sektor produkcyjny zatrudnia około 18 proc. chińskiej siły roboczej. Zwiększa to presję na władze w Pekinie, które stawiają sobie za cel ożywienie gospodarki w warunkach zmniejszonego popytu globalnego i problemów na rynku nieruchomości. Wskaźnik PMI (ang. Purchasing Managers’ Index) spadł w marcu poniżej granicy 50 punktów, która rozdziela wzrost i spadek aktywności w ujęciu miesięcznym. Zamówienia eksportowe spadły do ​​47,6 z 50,4 w marcu. Niektórzy eksporterzy zamrozili inwestycje lub obniżyli koszty pracy. Zaufanie do sektora nieruchomości, który od lat jest filarem chińskiego wzrostu, pozostaje kruche.

Licząca 2129 kilometrów granica birmańsko-chińska przebiega przez gęsto zalesione góry i od dawna jest centrum przemytu narkotyków do Chin z regionu „Złotego Trójkąta”, gdzie stykają się granice Laosu, Birmy i Tajlandii

Walki w Sudanie.  Obie strony eskalującego konfliktu nie przestrzegają trwającego rozejmu. Sudańska armia oraz paramilitarne Siły Szybkiego Wsparcia (RSF) próbują zdobyć przewagę przed możliwymi negocjacjami. W czwartek, odgłosy bombardowań i wymian ognia z broni maszynowej dało się słyszeć w stołecznym Chartumie i sąsiednich miastach Omdurman i Bahri. Armia próbowała wypchnąć RSF z pozycji wokół pałacu prezydenckiego i dowództwa wojskowego. Informacje płynące z Sudanu mówią, że zginęło 550 osób, a 4926 zostało rannych. Liczba ofiar wśród ludności cywilnej wzrosła wskutek użycia samolotów bojowych, czołgów, artylerii i rakiet w gęsto zaludnionych obszarach miejskich. Konflikt uderzył w gospodarkę kraju, zakłócił wewnętrzne szlaki handlowe, zagroził importowi i wywołał kryzys finansowy. W stolicy splądrowano lub zniszczono fabryki, banki, sklepy i targowiska. Brakuje prądu, wody i podstawowych towarów. Gwałtownie rosną ceny. Według ONZ, około 100 tys. ludzi uciekło z Sudanu do sąsiednich krajów.

Śmierć lidera Państwa Islamskiego. Przywódca Państwa Islamskiego, Abu Hussein al-Kuraszi został zabity w czasie operacji tureckiego wywiadu wojskowego (MIT) w północnej Syrii – poinformował prezydent Turcji Recep Tayyip Erdoğan. Członek wspieranej przez Turcję syryjskiej grupy zbrojnej powiedział agencji Associated Press, że MIT starł się z bojownikami Państwa Islamskiego we wsi w prowincji Aleppo. Tureckie media państwowe podały, że al-Kuraszi wysadził się w powietrze, by uniknąć schwytania.

Prezydent Iranu z wizytą w Syrii. Prezydent Ebrahim Ra’isi odbył rozmowy ze swoim syryjskim odpowiednikiem Baszarem al-Asadem. To pierwsza wizyta irańskiego prezydenta od wybuchu wojny domowej w Syrii w 2011 roku. W skład irańskiej delegacji weszli ministrowie ds. ropy naftowej, obrony, spraw zagranicznych i telekomunikacji. Wizyta prezydenta Ra’isiego w Damaszku zaowocowała podpisaniem długoterminowych umów gospodarczych. Podróż Rai’siego do Syrii jest częścią regionalnego przewartościowania, wywołanego normalizacją relacji irańsko-saudyjskich. Narody arabskie, które odizolowały Syrię i wspierały zbrojną, antyasadowską opozycję, opracowują teraz plany mające na celu zakończenie 12-letniej wojny i ponowne włączenie Syrii do arabskiej wspólnoty regionalnej. Dzięki militarnemu i gospodarczemu wsparciu Iranu oraz Rosji Asad odzyskał kontrolę nad większością Syrii.

Zaufanie do sektora nieruchomości, który od lat jest filarem chińskiego wzrostu, pozostaje kruche

Szansa na bezpośrednie loty izraelskich linii do Mekki. Izrael wyraził nadzieję, że władze Arabii Saudyjskiej zezwolą na bezpośrednie loty dla jego muzułmańskich obywateli, którzy w przyszłym miesiącu będą chcieli odbyć Hadżdż, coroczną pielgrzymkę do Mekki. Byłby to kolejny krok w kierunku normalizacji stosunków dwustronnych. Izraelski minister spraw zagranicznych, Eli Cohen oświadczył, że prośba została złożona. „Ta kwestia jest przedmiotem dyskusji. Nie mogę powiedzieć, czy są jakieś postępy. Szef izraelskiej dyplomacji podkreślał swój optymizm w sprawie relacji z Królestwem. Rijad nie nawiązał stosunków dyplomatycznych z Izraelem wraz ze swoimi sąsiadami z Zatoki Perskiej, argumentując, że priorytetem jest palestyńska państwowość. Ostatnio normalizację utrudniają także napięcia między dworem w Rijadzie a administracją prezydenta Josepha Bidena, niedawne nowe otwarcie w relacjach saudyjsko-irańskich oraz polityka rządu Benjamina Netanjahu. Muzułmanie z Izraela i terytoriów palestyńskich podróżują obecnie do Mekki przez kraje trzecie, co może oznaczać dodatkowe wydatki. Arabia Saudyjska zezwala izraelskim liniom lotniczym na przeloty do Zjednoczonych Emiratów Arabskich i Bahrajnu od 2020 roku.

Wzmocnienie władzy prezydenta Uzbekistanu. Ponad 90 proc obywateli zagłosowało w referendum za reformą, która „zeruje” kadencje Szawkata Mirzijojewa i ma zapewnić im większą ochronę socjalną oraz prawną. Urzędujący szef państwa będzie mógł ubiegać się o urząd jeszcze dwa razy. Trwająca kadencja Mirzijojewa kończy się w 2026 roku. Prezydent otworzył gospodarkę byłej republiki sowieckiej na świat, znacznie poprawił stosunki z Zachodem i ograniczył uprawnienia służb bezpieczeństwa, których dominacja w poprzednich dziesięcioleciach zamieniła 35-milionowy kraj w państwo policyjne. Chociaż jest mało prawdopodobne, by zachodni partnerzy Taszkientu patrzyli z aprobatą na rozszerzenie uprawnień prezydenckich, Uzbekistan – jak oceniają eksperci – niewiele ryzykuje. Zachód jest zmuszony do poszukiwania wsparcia ze strony krajów byłego Związku Radzieckiego w swoich wysiłkach na rzecz izolacji Rosji.

Peña, który ma objąć urząd 15 sierpnia, będzie musiał pracować nad zmniejszeniem rosnącego deficytu budżetowego oraz uspokoić nastroje wśród rolników, wzywających do porzucenia Tajwanu i otwarcia stosunków z Chinami

Wybory prezydenckie w Paragwaju. Kandydat konserwatywnej Partii Colorado – Santiago Peña – odniósł zdecydowane zwycięstwo w wyborach prezydenckich. Były minister finansów i ekonomista w Międzynarodowym Funduszu Walutowym pokonał centrolewicowego rywala, Efraina Alegre. Wyniki zakwestionował kandydat populistycznej, Partii Krucjaty Narodowej, Paraguayo Cubas, który zajął trzecie miejsce. Dołączył do niego Alegre, który domaga się także międzynarodowej kontroli elektronicznych urządzeń do głosowania oraz zarządzających nimi systemów komputerowych. Na ulicach stołecznego Asunción doszło do starć zwolenników opozycyjnych kandydatów z policją. Ministerstwo spraw wewnętrznych wzywa do „zachowania zdrowego rozsądku” i poszanowania procedur. Peña, który ma objąć urząd 15 sierpnia, będzie musiał pracować nad zmniejszeniem rosnącego deficytu budżetowego oraz uspokoić nastroje wśród rolników, wzywających do porzucenia Tajwanu i otwarcia stosunków z Chinami. W trakcie kampanii kandydat Partii Colorado obiecał utrzymać stosunki dyplomatyczne z Tajpej.

Przeszukanie w domu byłego prezydenta Brazylii. Policja dokonała nalotu na dom Jaira Bolsonaro i skonfiskowała jego telefon komórkowy. Operacja to część śledztwa w sprawie jego szczepień przeciwko COVID-19. Ma ono wyjaśnić, w jaki sposób Bolsonaro, który bagatelizował wywoływaną przez wirus SARS-CoV-2 chorobę i obiecał nie przyjmować szczepionki, został zarejestrowany jako zaszczepiony. Informacja o tym znajduje się w opublikowanej w lutym dokumentacji medycznej. Bolsonaro powtórzył, że nigdy nie wziął szczepionki przeciwko COVID i zaprzeczył jakiejkolwiek roli w rzekomym fałszowaniu dokumentów.

Śledztwo ma wyjaśnić, w jaki sposób Bolsonaro, który bagatelizował wywoływaną przez wirus SARS-CoV-2 chorobę i obiecał nie przyjmować szczepionki, został zarejestrowany jako zaszczepiony

Problemy Qualcomm. Akcje firmy spadły w czwartek o 7 proc. po tym, jak producent chipów zasygnalizował, że odbicie z postpandemicznego kryzysu na rynku smartfonów zajmie więcej czasu, niż przewidywano. Qualcomm, który zaopatruje czołowych producentów telefonów, Apple i Samsunga, mógł stracić na wycenie rynkowej około 10 miliardów dolarów. Mimo to pojawiły się także sygnały pozytywne dla firmy. Przychody z branży motoryzacyjnej wzrosły o 20 proc. Wzmocnił się także dział Internetu Rzeczy amerykańskiego giganta technologicznego, co wskazuje, że wysiłki zmierzające do dywersyfikacji działalności przebiegają zgodnie z realizowaną przez firmę strategią.