Strategia geoekonomiczna ChRL osiągnęła spektakularny sukces. Chiny stały się jedną z największych potęg gospodarczych i geopolitycznych świata. Nic więc dziwnego, że budziło to coraz większe zaniepokojenie innych państw, przede wszystkim w USA. Świadomość rywalizacji geoekonomicznej wyraźnie wzrosła w Stanach Zjednoczonych po wielkim kryzysie finansowym z lat 2007-2009. Już prezydent Barack Obama dostrzegł zagrożenie dla pozycji międzynarodowej USA ze strony Pekinu i starał się zbudować porozumienie gospodarcze państw regionu Azji i Pacyfiku¹³⁴, które wykluczałoby Chiny, a tym samym utrudniało rozwój gospodarczy tego państwa i dalsze poszerzanie jego wpływów geopolitycznych w regionie. Dla administracji Donalda Trumpa Chiny stały się jednym z głównych rywali geoekonomicznych. Najpierw Trump w Radzie Bezpieczeństwa ONZ oskarżył Pekin o mieszanie się w zbliżające się amerykańskie wybory¹³⁵. Później ten sam zarzut ponowił wiceprezydent Mike Pence, uznając, że skala chińskiej interwencji przekracza tę stosowaną wcześniej przez Rosjan i jej celem jest zmiana prezydenta USA. Główne media amerykańskie uznały obie wypowiedzi za powrót do zimnowojennej retoryki i dowód nasilającego się konfliktu geopolitycznego między dwoma mocarstwami. Pence wymienił cały katalog chińskich win. Uznał, że stosują ekonomiczną agresję, aby budować potencjał geopolityczny i militarny. Wymuszają na amerykańskich korporacjach, aby przekazywały sekrety technologiczne, jeśli chcą uzyskać dostęp do chińskiego rynku. W sposób masowy kradną technologie¹³⁶. Władze federalne stawiały również zarzut tolerowania przez chińskie państwo nielegalnego eksportu do USA leków o działaniu narkotycznym, przede wszystkim fentanylu. Trudno nie widzieć w tym swoistego rewanżu ChRL za eksport opium do XIX-wiecznych Chin przez mocarstwa Zachodnie.

W roku 2017 amerykańscy negocjatorzy przedstawili Chinom ponad 140 oczekiwań, które miały ograniczać nadwyżkę eksportową tego kraju. Miały też zachęcać ChRL do liberalizacji krajowego rynku, w tym otwarcia go dla inwestorów amerykańskich, jednocześnie chroniąc własność intelektualną tych inwestorów. Miały skłonić ChRL do zniesienia subsydiów publicznych dla chińskich przedsiębiorstw państwowych. Niektóre oczekiwania rządu USA miały utrudnić realizację ambitnych celów rozwoju technologicznego, znanych jako „Made in China 2025”¹³⁷.

W 2018 roku w jednym ze swoich przemówień prezydent USA określił Chiny jako strategicznego rywala. W innej wypowiedzi nazwał przewodniczącego Xi „wrogiem”¹³⁸. W czerwcu 2018 roku nałożył karne cła na import z Chin o wartości 34 mld $, we wrześniu poszerzył te środki o kolejne 200 mld importowanych dóbr oraz zapowiedział nałożenie dalszych sankcji na pozostałą kwotę chińskiego importu do USA, która w sumie w ciągu całego roku przekraczała 500 mld. W sierpniu 2019 prezydent USA potwierdził wprowadzenie ceł na cały eksport pochodzący z Chin i zagroził, że podwyższy stawki wcześniej wprowadzone.

Intencją USA było osłabienie technologicznej bazy ChRL, w tym zwłaszcza w obszarach kluczowych dla bezpieczeństwa (technologia G5) oraz wojskowości

Celem Trumpa była nie tylko ochrona miejsc pracy w Ameryce, ale przede wszystkim uderzenie w podstawy rozwoju gospodarczego rywala. Chodziło o ograniczenie inwestycji zagranicznych w tym kraju, a tym samym zmniejszenie skali przekazywania technologii zachodnich do przedsiębiorstw chińskich. Celem było przerwanie globalnego łańcucha produkcji, w ramach którego firmy chińskie produkowały nie tylko pracochłonne i mało rozwinięte technologicznie produkty, ale coraz bardziej specjalizowały się w tzw. dobrach kapitałowych, a więc bardziej zaawansowanych komponentach używanych w rozmaitych branżach (m.in. telekomunikacji, przemyśle samochodowym, maszynowym itp.). Intencją USA było więc osłabienie technologicznej bazy ChRL, w tym zwłaszcza w obszarach kluczowych dla bezpieczeństwa (technologia G5) oraz wojskowości. Celem było też zmniejszenie chińskiej akumulacji kapitału, w tym poprzez ograniczenie dostępu do zachodnich rynków zbytu.

Administracja rozważała ograniczenie możliwości studiowania Chińczyków na amerykańskich uczelniach, zwłaszcza na kierunkach mających duże znaczenie dla technologii przemysłowych i wojskowych

Dodać należy, że Stany Zjednoczone coraz bardziej energicznie przeciwdziałały przejmowaniu amerykańskich firm przez chińskich inwestorów w celu zdobycia unikalnej technologii. Administracja rozważała ograniczenie możliwości studiowania Chińczyków na amerykańskich uczelniach, zwłaszcza na kierunkach mających duże znaczenie dla technologii przemysłowych i wojskowych. W USA trwała ożywiona debata wokół chińskiej imigracji i instytutów Konfucjusza, które promują chińską kulturę. Były one podejrzewane o wywieranie nadmiernego wpływu politycznego w USA. Amerykanie sprzedali w 2018 roku uzbrojenie dla Tajwanu o wartości ponad 300 mld $, a jednocześnie nałożyli sankcję na Chiny za kupowanie nowoczesnej broni z Rosji. Te wszystkie działania wykraczały poza chęć uporządkowania relacji handlowych. Przypominały strategię geopolitycznego powstrzymywania (ang. containment) ekspansji Chin, choć odwoływały się w dużym stopniu do instrumentów gospodarczych.

Za każdym razem, gdy USA nakładały sankcje – ChRL odpowiadała wprowadzając odwetowe cła, w tym starając się tak je profilować, aby było to jak najbardziej niekorzystne politycznie dla urzędującego prezydenta. Przykładem były cła nałożone na import amerykańskiej żywności, co miało uderzyć w wyborców republikańskich. Dodatkowo, w sierpniu 2019 roku chińskie władze pozwoliły na dewaluację yuana, co znacząco zwiększyło konkurencyjność ich eksportu do USA (w części niwelując karne cła nałożone przez administrację amerykańską). USA uznały władze w Pekinie za „manipulatora walutowego” i zapowiedziały kolejne sankcje¹³⁹.

Geoekonomiczna ofensywa ze strony Waszyngtonu z pewnością była dla władz ChRL zaskoczeniem. Spodziewano się wprawdzie kontrofensywy ze strony Zachodu, ale ani tak szybkiej, ani radykalnej. Władze ChRL prowadziły negocjacje z administracją Trumpa, choć nie godziły się na poważniejsze koncesje. Wyraźnie grały na czas licząc na osłabienie amerykańskiego prezydenta w polityce wewnętrznej. Miały też nadzieję na to, że słaby prezydent lub wręcz zmiana administracji na Kapitolu – może przełożyć się na ustępstwa USA, a tym samym na poprawę strategicznej pozycji Pekinu.

Amerykańskie sankcje tylko w niewielkim stopniu obniżyły tempo wzrostu chińskiego PKB w 2019 roku. Administracji federalnej nie udało się póki co ani odciąć Chin od zachodniego kapitału, ani od zachodnich (głównie europejskich) rynków zbytu

Jednocześnie Chiny podjęły różnorodne działania mające zniwelować skutki wojny handlowej ze Stanami Zjednoczonymi. Oprócz wspomnianej już dewaluacji yuana władze starały się stopniowo uniezależnić od dominacji dolara w wymianie gospodarczej, zmniejszać rezerwy walutowe nominowane w tej walucie, jak również umiędzynarodowić yuana. Ponadto, wprowadzono antykryzysowy program inwestycji infrastrukturalnych oraz stymulowania monetarnego dla władz lokalnych oraz instytucji finansowych. Chińskie korporacje zaczęły dostosowywać się do sankcji amerykańskich, m.in. poprzez przenoszenie działalności poza ChRL.

Podobne były dostosowania korporacji amerykańskich. Z jednej strony przenosiły one swoją produkcję poza granice Chin (w celu uniknięcia sankcji rządu USA), a z drugiej inwestowały w dalszym ciągu w Chinach, licząc na wzrost popytu wewnętrznego na tym rynku¹⁴⁰. W rezultacie amerykańskie sankcje tylko w niewielkim stopniu obniżyły tempo wzrostu chińskiego PKB w 2019 roku. Administracji federalnej nie udało się póki co ani odciąć Chin od zachodniego kapitału, ani od zachodnich (głównie europejskich) rynków zbytu. Nie udało się też powstrzymać dynamicznego rozwoju technologicznego przedsiębiorstw chińskich w kluczowych sferach dla bezpieczeństwa i wojskowości, takich jak telekomunikacja lub sztuczna inteligencja.