1)  Prosty system prawny w postaci jednej podstawowej ustawy (prawo oświatowe) oraz kilkunastu rozporządzeń regulujących drobniejsze zagadnienia.

2)  Likwidacja Karty Nauczyciela. Dokument ten zaś w rzeczywistości szkolnej powoduje stagnację, zachowawczość, czy brak naturalnej wymiany pokoleniowej nauczycieli. Uniemożliwia de facto docenienie nauczycieli-pasjonatów i rozliczenie słabych. Nauczyciela powinna natomiast chronić jakość wykonywanej przez niego pracy, a nie przepis. Więcej na ten temat piszemy w kolejnych rozdziałach.

3)  Stworzenie zamkniętego i niedługiego katalogu dokumentów, obowiązujących w szkole (statut szkoły, program profilaktyczno-wychowawczy, szkolny zestaw programów lub rocznych planów nauczania, koncepcja pracy szkoły, „małe podstawy programowe”). To działanie uporządkowałoby proces gromadzenia informacji. Organy kontrolne nie mogłyby żądać nic spoza ustalonego zestawu dokumentów.

4)  Obligatoryjne wprowadzenie stanowiska menagera szkoły (w mniejszych szkołach do 200 uczniów – sekretarza szkoły) w celu odciążenia dyrektora od prac administracyjnych, gospodarczych oraz biurokratycznych. To działanie pomogłoby zarządzającemu szkołą skoncentrować się na najważniejszym zadaniu, czyli strategicznym, długofalowym planowaniu procesu nauczania, tworzeniu do niego warunków i monitorowaniu skuteczności tego procesu. Chaotyczne reagowanie na aktualne problemy i podejmowanie prób naprawiania popełnionych błędów w szkołach powinno zostać zastąpione racjonalnym działaniem nastawionym na przyszłość. Strategicznie kierowana szkoła jest nie tylko efektywna w perspektywie krótkoterminowej, ale też posiada określony długofalowy program działania, zawierający moralny cel i wizję, które dają inspirację na lata.

5)    Zwiększenie autonomii dyrektorów szkół w celu wyjścia z problemu dualizmu samorząd-kuratorium. Dyrektorzy, dziś obciążeni pracą administracyjną, powinni przejąć inicjatywę w decydowaniu o tym, jak mają pracować ich szkoły i – przede wszystkim – jak zdefiniować ich specyfikę. W gestii dyrektora (po uwzględnieniu szerokiej gamy opinii różnych grup) powinno być np.:

a.     ustanawianie profilu szkoły (np. sportowego, artystycznego czy środowiskowego)
b.    opracowywanie własnego, specyficznego systemu rekrutacji (w przypadku szkół średnich),
c.     elastyczny dobór (wraz z nauczycielami) form organizacji lekcji i metod pracy, wychodzących poza 45-minutowy system klasowo-lekcyjny.

Prawne i organizacyjne zagwarantowanie dyrektorom większej autonomii w zarządzaniu szkołą wpłynęłoby pozytywnie na rozwój szkół, które mogłyby poszukać swojej tożsamości, wybrać profil działania, ciekawsze i skuteczniejsze formy pracy oraz niestandardowa ofertę edukacyjną.

6)    W celu uniknięcia dualizmu biurokracji i realnych działań – modyfikacja priorytetów kuratoriów od funkcji kontrolnej w kierunku wspomagania i informacji zwrotnej dla dyrektorów szkół. Największy akcent w nadzorze pedagogicznym powinien być położony na wspomaganie (we wszystkich aspektach działania szkoły, poczynając od prawnego) i ewaluację, skierowaną na rozwój placówki. Diagnozy powinny odpowiadać na problemy konkretnych szkół.

7)    Modyfikacja roku szkolnego – więcej przerw w nauce, krótszych, ale częstszych. Nasza propozycja obejmuje:

a.     wakacje od ostatniej  soboty czerwca do 15 sierpnia;
b.    ferie zimowe organizowane jak dawniej w jednym terminie na początku lutego;
c.     krótką przerwę w listopadzie – np. od 1 do 11 listopada (szkoły w tym okresie często i tak planują dni wolne);
d.    przeznaczenie okresu po radach klasyfikacyjnych na zielone szkoły, wycieczki, lekcje plenerowe, realizację projektów ogólnoszkolnych, imprez plenerowych itp. nie jako formę wypoczynku, ale jako metodę nauki i twórczego, aktywnego poznawania świata.