1) Dążenie do całkowitego odejścia od obowiązkowego egzaminu po szkole podstawowej. Weryfikacja wiedzy i podstawa do rekrutacji do szkół średnich musi być dobrowolna. Dziś każdy uczeń, także ten, który nie zamierza kontynuować edukacji w szkołach kończących się maturą i chce tylko szybko zdobyć dobry zawód, zmuszony jest do napisania egzaminu, który niczego mu nie daje. Co więcej, przez wiele lat trenowany jest do jego zdawania. To skutecznie hamuje pracę z uczniami, którym zależy na szkole gwarantującej maturę. Nauczyciel, rozliczany z wyników całej klasy, trwoni czas lekcji na behawioralne treningi dla osób, które ich nie chcą i nie potrzebują.
System, w którym wyznacznikiem przyrostu wiedzy nie są obowiązkowe egzaminy, da dobremu nauczycielowi przestrzeń na skuteczną edukację, budzącą kreatywność. I – paradoksalnie – uczniowie wyposażeni w takie narzędzia, zachęceni do zgłębiania przedmiotu, zdecydowanie lepiej wypadają w jakichkolwiek formach sprawdzania wiedzy. W tym systemie do egzaminu przystępują tylko uczniowie, którzy chcą kontynuować naukę w szkołach ponadpodstawowych, kończących się maturą.
2) Rozwiązanie alternatywne: powrót do egzaminów wstępnych, przeprowadzanych bezpośrednio w szkołach średnich, na warunkach ustalonych przez grono pedagogiczne danej szkoły. W jednej placówce poszukiwani będą przyszli studenci najlepszych światowych i krajowych kierunków politechnicznych i uniwersyteckich, w innej zaś szkole rekrutacja pozwoli dostrzec w młodym człowieku przyszłego muzyka, sportowca czy przedsiębiorcę. Obecny system ani jednym, ani drugim nie pozwala na skuteczny wybór szkoły, zrównując szkolne wybory do średniego testowego wyniku. To misja i wizja szkoły musi pozwolić na poszukiwanie idealnego kandydata do jej realizacji. Dziś każda szkoła dostaje ucznia, po którym nie wie, czego się spodziewać, ponieważ testowe wyniki jednego egzaminu zupełnie nie ukazują jego zaangażowania, umiejętności czy życiowego celu.
3) Egzamin maturalny powinien kończyć edukację w szkole średniej, jednak nie powinien być elementem rekrutacji na uczelnie wyższe. Tak samo jak w szkołach średnich, uczelnie powinny muszą decydować, kogo i na jakich warunkach przyjmują, przy czym warunki te muszą być jasno sprecyzowane w procesie rekrutacji.
4) Elementem nowego systemu musi być nowy system tworzenia raportów poegzaminacyjnych przez kuratoria, ministerstwo i komisje egzaminacyjne. Należy także bezwzględnie odejść od porównywania szkół. Rankingi szkolne mogą być jedynie informacją statystyczną, nie mogą natomiast wpływać na polityki edukacyjne konkretnych placówek. Nie można porównywać wyników maturalnych szkół, które już na etapie rekrutacyjnym szukać będą młodzieży różnej. W jednej poszukiwanym uczniem będzie przyszły noblista, w innej – doskonały specjalista czy przedsiębiorca, lub – wreszcie – rzetelny pracownik. Każdy taki uczeń musi być traktowany podmiotowo w procesie swojej edukacji. Zestawianie późniejszych wyników maturalnych nie wnosi niczego poza niepotrzebnym wyścigiem szczurów – rywalizacją rozbijającą wspólnotę. W miejsce obecnego systemu egzaminowania i postrzegania szkół należy bezdyskusyjnie stworzyć model, w którym każdy uczeń, któremu zależy na poszerzaniu wiedzy, będzie czuł się jednakowo potrzebny i doceniony. Zarówno ten z najbardziej wymagających szkół, po których otworzy się dla niego możliwość studiowania w najbardziej elitarnych szkołach, jak i ten, który kończy prowincjonalne liceum i zasili szeregi tak potrzebnych w danym regionie specjalistów.
5) Korekta obecnego modelu Edukacyjnej Wartości Dodanej[13]. Idąc w kierunku badania zdolności krytycznego myślenia, analizowania faktów nauczonych faktów, a w egzaminowaniu – wolnej wypowiedzi, a nie tylko ich encyklopedycznej znajomości ogólnie dostępnych danych, należy stworzyć model, w którym uczeń będzie badany maksymalnie trzy razy podczas swojej drogi szkolnej. Każdy młody człowiek rozwija się bowiem intelektualnie oraz społecznie inaczej i to właśnie dynamika tego rozwoju powinna być brana pod uwagę w idealnym systemie egzaminowania.